حال ناخوش خانه تاریخی زینت الملک - وبلاگ ممتاز آنلاین

به گزارش وبلاگ ممتاز آنلاین، به گفته یکی از فعالان میراث فرهنگی، شرایط نگهداری خانه تاریخی زینت الملک در شیراز مطلوب نیست.

شرایط نامناسب نگهداری از خانه زینت الملک در شیراز با انتقاد یکی فعالان حوزه میراث فرهنگی روبرو شد.

سیاوش آریا، فعال حوزه میراث فرهنگی، گفت:

بیشتر سنگ اِزارۀ دیوارهای بنا تَرک برداشته یا شکسته و در حال فرو ریختن است. گچ بری ها و آینه کاری ها آسیب دیده و واگذاری بیشتر اتاق های این خانه با کاربری ناهمگون همچون بستنی فروشی و رستوران، چهرۀ ناخوشایندی را از این بنای قاجاری به نمایش گذاشته است.

وی اظهار کرد:

این خانه در خیابان لطفعلی خان زند بالاتر از درِ شیخ و در ضلع غربی باغ ـ موزۀ نارنجستان قوام جای دارد و از آنِ خاندان قوام المُلک بوده و به سبب سکونت بانو زینتُ المُلک یا زینت المُلوک قوامی که دختر قوام الملک چهارم (حبیب خان قوام الملک) و زنی نیک اَندیش و نیکوکار بوده، به خانۀ زینت المُلک نامدار شده است. این خانه با زیربنایی برابر با 2768 متر مربع و مساحتی برابر با 3290 متر مربع از بناهای برجای مانده از دورۀ قاجاریه است. ساخت این خانه در سال 1290 قمری از سوی علی محمدخان قوام الملک دوم شروع شد و در سال 1302 قمری از سوی محمدرضا خان قوام الملک سوم به سرانجام رسید. خانه زینت الملک در تاریخ 1352 خورشیدی با شمارۀ 938 به ثبت ملی رسیده است.

این پژوهشگر و فعال میراث فرهنگی با اشاره به تزیینات قاجاری این خانه، گچ بری ها و آینه کاری ها گفت:

با وجود همۀ زیبایی های این خانۀ تاریخی و ملی، شرایط نگهداری و حفاظتی آن بسیار اَندوه بار است؛ بیشتر سنگ اِزارۀ دیوارهای بنا به ویژه در بخش زیرزمینی که به موزۀ مشاهیر فارس تبدیل شده، شکسته یا وَرآمده و جدا شده و در حال فرو ریختن است و نیازمند فوری بازسازی است. این در حالی است که اردیبهشت ماه سال جاری با ارسال عکس هایی از شرایط این خانه به مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان فارس، رسیدگی در هماهنگی با مدیریت مربوطه را خواهان شده بودم.

او اضافه کرد:

خانۀ زینت الملک از سال 1373 خورشیدی در اختیار بنیاد فارس شناسی است و زیر نظر این نهاد اداره می گردد و بنیاد فارس شناسی متولی بنا به شمار می آید و باید با هماهنگی میراث فرهنگی و زیر نظر کارشناسان این اداره، کارهای بازسازیی را اَنجام دهد، ولی در اصل داستان و بی تفاوتی و نبود نظارت ها، فرق چندانی ایجاد نمی نماید.

آریا درباره تخریب های قابل مشاهده در این بنا، گفت:

در تالار اصلی یا بخش شاه نشین بنا که شاهکار آینه کاری های دورۀ قاجاریه در شیراز است، بخشی از یک آینه کاری روی دیوار بنا شکسته و تَرک خورده است و با کشیدن پلاستیک روی آن با بدترین روش، کوشیده اَند که آن را به گمان خود حفظ نمایند. افزون بر این، بخش هایی از گچ بری های بنا، سقف های چوبی اتاق ها، که با نقاشی های بسیار ویژه و زیبایی تزیین شده است، به سبب گذشت زمان، فرسودگی مصالح، عوامل محیطی و رسیدگی نکردن متولیان مربوطه، آسیب دیده و در حال فرو ریختن است و نیازمند بازسازی های اصولی و فوری است.

او ادامه داد:

ترک در دیواره های خانه - موزۀ زینتُ المُلک قوامی بر اثر گذشت زمان و فرسودگی مصالح، بیداد می نماید و در بخش ورودی کوچه ای که به این بنای ملی می رسد و از چندین سال گذشته وجود داشته، نمایان است. پایه ستون های گچی تاریخی بسیار فرسوده شده و آسیب دیده و نیازمند بازسازی فوری و اَساسی است. در بیشتر اتاق های بنا، گچ بری ها، کاشی ها و سقف های چوبی تاریخی خانه - موزۀ زینتُ الملک بر اثر گذشت زمان و فرسودگی آسیب جدی دیده و به بحران نزدیک شده و باید هرچه زودتر مسئولان کارهای بازسازیی را در آن شروع نمایند.

این پژوهشگر میراث فرهنگی یادآور شد:

بر پایۀ قانون، بناهای تاریخی که در اِختیار دیگر نهادها و ارگان های دولتی است باید با بودجۀ همان نهاد و زیر نظر میراث فرهنگی و با اِرائۀ طرح و تصویب آن در شورای فنی میراث فرهنگی استان اِجرا گردد. به سخنی روشن تر، هزینه های نگهداری و حفاظت و بازسازی بناهای تاریخی همچون خانۀ زینتُ الملک بر دوش میراث فرهنگی نیست و متولی آن باید هزینه های نگهداری و حفاظت را پرداخت کند.

او بعلاوه گفت:

در بخش زیرزمینی خانۀ زینت الملک که بیش از یک دهه است به موزۀ مشاهیر فارس تبدیل شده و در آن تندیس های بسیار اَرزشمندی از نام آوران این سرزمین نگهداری می گردد، راهنمایان و کارشناسان موزه داری اَفزون بر آگاهی رسانی به بازدیدنمایندگان و گردشگران به حفاظت و نگهداری از تندیس ها سرگرم بوده و به گفته ای سفیران فرهنگی موزه به شمار می آمدند، اما در دو سه سال گذشته ظاهرا در پی تصمیم شخصی مدیریت مجموعه، از راهنمایان و کارشناسان موزه داری در بخش بلیط فروشی مجموعه بهره برده می گردد و درون موزه خالی از کارشناس و راهنما است و دنبالۀ داستان روشن است و رُخدادهای ناگواری که گریبانگیر این مجموعۀ تاریخی ـ فرهنگی خواهد شد.

این فعال میراث فرهنگی به واگذاری غیراصولی بخش هایی از این خانه و کاربری های نادرست آن اشاره نمود و اضافه کرد:

واگذاری اتاق های بناهای تاریخی به بخش خصوصی و تبدیل آن ها به فروشگاه های مواد خوراکی همچون بستنی ، مسقطی و شیرینی و رستوران و به ویژه عکاسی، روندی نادرست است و باید برچیده گردد. بعلاوه گردشگری که بلیط ورودی را می خرد، حق دارد از همۀ بخش های ممکن مجموعۀ تاریخی بازدید کند تا به اَرزش بنا پِی برده و با هنر دورۀ قاجاریه آشنا گردد، ولی با واگذاری اتاق های نفیس و یگانۀ خانه ـ موزۀ زینتُ الملک راه را برای بازدید گردشگران بسته ایم و آن ها را از حق طبیعی محروم نموده ایم.

آریا تاکید نمود:

دادن کاربری های غیرمرتبط و غیرفرهنگی به بناهای تاریخی، سبب خَدشه دار شدن شان و منزلت آن ها خواهد شد و هویت بناها را زیر پرسش می برد. باید دانست هرگونه کاربری ناهمگون در بناهای تاریخی ممنوع است و در مواردی تخلف به شمار می آید.